Προαθλητικός έλεγχος

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται παγκοσμίως όλο και πιο έντονα μια μαζική ενασχόληση με τη γυμναστική και με τα ανταγωνιστικά αθλήματα. Αυτό αφορά τόσο νέα παιδιά που θέλουν να εντρυφήσουν στον αθλητισμό σε σχολικό ή σε πιο απαιτητικό επίπεδο, αλλά και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που άφησαν την εφηβεία πριν από αρκετά χρόνια. Για του λόγου το αληθές, είναι χαρακτηριστική η ολοένα και αυξανόμενη συμμετοχή σε διοργανώσεις όπως ο μαραθώνιος, οι εκδηλώσεις ποδηλασίας και κολύμβησης. Η έντονη και απαιτητική άθληση δεν είναι πια αποκλειστικότητα των εικοσάρηδων, αλλά αφορά άτομα κάθε ηλικίας.

​Τα οφέλη της άσκησης για το καρδιαγγειακό σύστημα είναι πολλαπλά. Η άθληση συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, στη ρύθμιση του σακχάρου, στην πρόληψη της παχυσαρκίας και στην καλή λειτουργία του γαστρεντερικού, στην ελάττωση και ει δυνατόν στη διακοπή του καπνίσματος καθώς και στην αντιμετώπιση του άγχους και της κατάθλιψης. Όμως, διαφορετικός τύπος άθλησης έχει διαφορετική επίδραση στο καρδιαγγειακό, ενώ σε αθλήματα αυξημένης έντασης και διάρκειας εγκυμονεί ο κίνδυνος αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.

​Παρά την υιοθέτηση και εξέλιξη σύγχρονων διαγνωστικών μεθόδων, αιφνίδιοι θάνατοι αθλητών στα γήπεδα εξακολουθούν να παρατηρούνται αμείωτα. Έτσι, οι περιπτώσεις αιφνίδιου καρδιακού θανάτου υπολογίζονται στις 2.1 ανά 100.000 αθλητών ανά έτος ενώ το αντίστοιχο νούμερο για μη αθλητές είναι 0.7 ανά 100.000.

​Γίνεται έτσι, εμφανής η ανάγκη για υπεύθυνο και εμπεριστατωμένο προαθλητικό έλεγχο. Ο σωστός προαθλητικός έλεγχος προϋποθέτει κλινική εμπειρία και γνώση των κατευθυντήριων οδηγιών, ώστε η καρδιολογική αξιολόγηση του αθλητή να γίνεται στοχευμένα, χωρίς άσκοπη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων, χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες και απαραίτηες διαγνωστικές εξετάσεις.

​

Ο κατάλληλος χρόνος για να γίνει ο προαθλητικός έλεγχος είναι 4 με 6 εβδομάδες πριν την έναρξη των αθλητικών δραστηριοτήτων και πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 1 με 3 χρόνια ανάλογα με την ιδιαιτερότητα του κάθε αθλητή και του υποκείμενου αθλήματος . Αθλήματα πολύ απαιτητικά από θέμα δύναμης είναι η άρση βαρών, η πάλη και η πυγμαχία ενώ από θέμα αντοχής ξεχωρίζουν το τρίαθλο/πένταθλο, ο μαραθώνιος, η κωπηλασία , και οι ανοιχτή κολύμβηση. Μικτής κατηγορίας αλλά εξίσου απαιτητικά είναι το ράγκμπι, η ανταγωνιστική καλοθοσφαίριση /πετοφαίριση και υδατοσφαίριση, το επαγγελματικό ποδόσφαιρό και το τένις.

Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά τη διενέργεια ΗΚΓ στον αρχικό έλεγχο όλων των αθλητών, μαζί με τη φυσική εξέταση και τη λεπτομερή λήψη ιστορικού. Όσοι από αυτούς που εξετάζονται παρουσιάζουν αντικειμενικά ευρήματα, πρέπει να παραπέμπονται για περαιτέρω εξετάσεις όπως τρίπλεξ καρδιάς, δοκιμασία κόπωσης, μαγνητική τομογραφία καρδιάς, χόλτερ ρυθμού κ.λπ. Αρκετά νοσήματα μπορεί να διαγνωσθούν μόνο με το ΗΚΓ όπως το σύνδρομο Brugada, Wolf Parkinson White και τα σύνδρομα μακρού ή βραχέος QT. Υπάρχουν όμως και παθήσεις στις οποίες το ΗΚΓ να είναι φυσιολογικό, ή να χρειάζεται εμπειρία για την αναγνώριση τους όπως η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, η αρρυθμιογόνος δεξιά κοιλία και διατατική μυοκαρδιοπάθεια.

​​

Στόχος του προαθλητικού ελέχχου δεν είναι ο αποκλεισμός από την δυνατότητα για άσκηση, αλλά η υπεύθυνη καθοδήγηση ως προς το είδος και την ένταση της άσκησης ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο ασφαλής και ωφέλιμη.